2025 Yılı İktisadi ve Mali İş Birliği Antlaşması imzalandı: 21 milyar TL kaynak
Türkiye ile KKTC arasındaki 2025 Yılı İktisadi ve Mali İş Birliği Antlaşması, dün Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen törenle imzalandı. Başbakan Ünal Üstel, 21 Milyar TL’lik kaynak sayesinde 2025’in projeler yılı olacağını söyledi. Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ise “Bütçe; ekonomik büyüme, altyapı yatırımları ve reel sektör desteklerine öncelik verilerek kullandırılacak” dedi.
2025 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile KKTC Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İş Birliği Antlaşması imzalandı.
İktisadi ve Mali İş Birliği Antlaşması’nın imzası için bugün Ankara’da Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde tören düzenlendi.
Antlaşmaya Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Başbakan Ünal Üstel imza koydu.
Antlaşmanın imzalanmasının ardından Yılmaz ve Üstel ortak basın toplantısı düzenledi.
ÜSTEL: 2025, PROJELER YILI OLACAK
Başbakan Ünal Üstel, “Bugün imzaladıkları tarihi büyüklükteki Mali ve İktisadi işbirliği Antlaşması ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleştirecekleri projeler için toplam 21 Milyar Türk Liralık kaynak yarattıklarını” vurguladı.
Üstel, bu kaynağın, eğitimden, sağlığa, ulaştırmadan, tarıma, reel sektörden, sanayiye, turizmden, enerjiye pek çok alanda devam eden projelere finansman desteği anlamına geldiğine işaret ederek, “Bu kaynakla ülkemizin pek çok yaşamsal projesini hayata geçirerek, halkımızın refah seviyesinin yükselmesine de önemli bir katkı sağlayacağız” dedi.
Başbakan Üstel, “2025 yılı projeler yılı olacak. 2025 Gençlerimize yönelik pek çok projenin de hayat bulduğu bir yıl olacak. Bu yıl Sporda alt yapı geliştirme ve tesisleşme yılı olacak. Bu yıl, Organize Hayvancılık bölgelerinin alt yapı eksikliklerinin giderildiği bir yıl olacak. Organize sanayi bölgelerimizin alt yapı eksikliklerinin etap etap tamamlandığı bir yıl olacak” şeklinde konuştu.
Üstel, “Tek milletin 2 devleti olarak bizlerin kurduğu bu sarsılmaz ilişkilerin kaynağı bilinmelidir ki, ortak tarihimizdir, köklerimizdir, kültürümüzdür, dilimizdir, dinimizdir ve bizi biz yapan değerlerimizdir. O yüzden, Kıbrıslı Türkler için Türkiye, asırlardır, anavatan demektir, güvence demektir, kardeşlik demektir” dedi.
Bu ilişkileri her alanda daha da güçlendirmenin asli sorumlulukları olduğunu ifade eden Üstel, hükümete geldikleri günden beridir, bu bilinçle hareket ettiklerini ve ilişkilerini her gün daha da ileri seviyeye taşıdıklarına işaret etti.
“CENEVRE’DE AÇILAN YENİ SAYFAYI TÜRKİYE’NİN GÜCÜ VE DİRAYETİ AÇMIŞTIR”
Bu ziyaretlerinde de sarsılmaz bu ilişkilerin daha da ileriye taşınmasına vesile olacağına yürekten inandığını ifade eden Üstel, Cenevre zirvesiyle ilgili de konuştu:
“Sizlerin de bildiği üzere Ankara’ya Cenevre’den gelmiş durumdayız. Cenevre’de gerçekleşen 5li gayriresmi toplantıda, Türkiye’mizle birlikte masada yerimizi alarak, güçlü bir şekilde egemen eşitliğimizin ve eşit uluslararası statümüzün tanınması talebimizi bir kez daha yineledik.
Bu görüşmeler başlamadan önce, uluslararası topluma, Kıbrıs sorununa samimiyetle bir çözüm bulunması isteniyorsa, 50 yıla yakın bir süredir denenmiş ve başarısızlıkla sonuçlanan yöntemlerin artık bırakılması gerektiğini birlikte söyledik. Masada artık yeni alternatifler olmalıdır çağrımızı yaptık. İki devlet arasındaki işbirliğini tesis edilmesinin şart olduğunu, üzerimizde uygulanan ambargoların derhal kaldırılması gerektiğini ifade ettik. Toplantı sonrası, masadan çıkan sonuç iş birliğinin geliştirilmesi yönünde oldu. Bu beklentilerimizi tam manası ile karşılamasa da, ortaya çıkan gelişmeyi Türk tarafının açtırdığı yeni bir sayfa olarak görüyoruz. Türkiye Cumhuriyeti artık hem bölgesel hem de küresel bir oyun kurucudur. Türkiye sadece söz dinleyen değil sözü dinlenen bir ülkedir. Türkiye sadece söyleneni yapan değil, söylediğini yaptıran bir ülkedir. Cenevre’de açılan yeni sayfayı da işte Türkiye’nin bu gücü ve dirayeti açmıştır. Bu noktada Başta Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanımız Sayın Ersin Tatar, Sayın Cevdet Yılmaz ve Sayın Hakan Fidan olmak üzere, emeği geçen herkese halkım adına teşekkürlerimi sunuyorum.”
“SADECE DEVLETİZ DEMEKLE KALMIYORUZ”
Başbakan Üstel, KKTC’nin egemen bir devlet olduğuna vurgu yaptı. Üstel, ama sadece “devletiz” demekle kalmadıklarını, halkı, çağdaş bir devlette, huzur, güven ve refah içerisinde yaşatmak için de çok çalıştıklarını söyledi.
Bu süreçte en büyük desteği ve gücü de her zaman olduğu gibi yine Türkiye’den aldıklarını ifade eden Üstel, şöyle devam etti:
“Bugün imzaladığımız tarihi büyüklükteki Mali ve İktisadi işbirliği Antlaşması ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleştireceğimiz projeler için toplam 21 Milyar Türk Liralık kaynak yaratmış bulunuyoruz. Bu, Eğitimden, Sağlığa, Ulaştırmadan, Tarıma, Reel sektörden, sanayiye, turizmden, enerjiye pek çok alanda devam eden projelerimize finansman desteği anlamına geliyor. Bu kaynakla ülkemizin pek çok yaşamsal projesini hayata geçirerek, halkımızın refah seviyesinin yükselmesine de önemli bir katkı sağlayacağız.
PROJELER
Bunların bazılarını sizlerle paylaşmak istiyorum. İmzalanan Antlaşma ile, eğitim alanında; İhtiyaç duyulan yeni okul projelerinin hayata geçirilmesi ve var olan okullarımızın depreme dayanıklı hale getirilmesi için devam eden projelere önemli kaynak sağlıyoruz.
Sağlık alanında; 500 yataklı Lefkoşa Devlet Hastanesi’nin temelinin atılması, Yeni Girne Hastanesi’nin tüm iç donanımının tamamlanması ve açılması, Pamukluya yeni hastane yapımı ile ilgili gerekli kaynağı da sağlamış bulunuyoruz.
Bugün imzalanan antlaşma ile Ulaştırma alanında; Kara yollarımızda can güvenliğini artıracak tedbirlerin alınması ve ihtiyaç duyulan projelerin hayata geçirilmesi, Değirmenlik – Girne Dağ Yolu projesinin tamamlanması, Girne Batı Çevre Yolunun bir devamı olan Lapta-Geçitköy arası çift şerit yol yapım projesinin hayat geçirilmesi, Karpaz – Zafer Burnu yolunun tamamlanması için gerekli kaynağı da sağlamış durumdayız.”
Başbakan Ünal Üstel, Mali ve İktisadi İşbirliği Antlaşması ile enerji alanında da önemli işlere imza atacaklarını kaydetti.
Üstel, KIB-TEK Santrallerinin bakım ve onarımları, Navlun Desteğinin devamı ve devlete hibe edilecek 2 adet Mobil Treyler elektrik santrallerinin sağlayacağı ek 35 Megavatlık güçle, yaz aylarında artan enerji ihtiyacına cevap vermiş olacaklarını ifade etti.
“2025 PROJELER YILI OLACAK”
Başbakan Üstel, “2025 yılı projeler yılı olacak. 2025 Gençlerimize yönelik pek çok projenin de hayat bulduğu bir yıl olacak. Bu yıl Sporda alt yapı geliştirme ve tesisleşme yılı olacak. Bu yıl, Organize Hayvancılık bölgelerinin alt yapı eksikliklerinin giderildiği bir yıl olacak. Organize sanayi bölgelerimizin alt yapı eksikliklerinin etap etap tamamlandığı bir yıl olacak” şeklinde konuştu.
2025 yılının, sadece yeni projelerin başladığı değil, aynı zamanda geçtiğimiz yıl başlayan projelerin de tamamlandığı bir yıl olacağını ifade eden Üstel, Ankara temaslarına da değindi.
Üstel, Ankara temasları süresince, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile ikili ve bölgesel gelişmeleri, Türkiye Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile turizmin gelişimini, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ile iki devlet arası iş birliğinin geliştirilmesini, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ile çevre ve katı atık projelerini, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ile iç güvenlik konularını ele aldıklarını kaydetti.
“KKTC İÇİN ÇALIŞIYORUZ”
Üstel, şöyle devam etti:
“Kendi kendine yeten, kendi ayakları üzerinde duran ve dünyada hak ettiği yeri alan bir Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için çalışıyoruz. Bu gelecek yolculuğunda her zaman, her yerde ve her koşulda en büyük desteği de Türkiye’mizden alıyoruz. İnanıyorum ki; Türkiye yüzyılının yaşandığı bu özel dönemde, cesaretle ve inançla, ortaya koyduğumuz tüm hedeflere hep birlikte ulaşacağız. Mali ve İktisadi İşbirliği Antlaşmasının hazırlanmasına katkı sağlayan herkese devletimize ve halkımıza yaptıkları büyük katkılardan dolayı bir kez daha teşekkürlerimi sunuyorum. Bu hayırlı ramazan aynıda, edilen tüm duaların milletimize ve tüm insanlara hayırlar getirmesini temenni ediyorum.”
YILMAZ: 2025 ANTLAŞMASI’NDA TOPLAM KAYNAK 21 MİLYAR TL’YE ULAŞTI
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, burada yaptığı konuşmada, 2025 yılı anlaşması çerçevesinde 18,5 milyar lira yeni ödenek tahsis edildiğini, devirlerle birlikte toplam kaynağın 21 milyar TL’ye ulaştığını kaydetti.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, basın toplantısında yaptığı konuşmada, 2025 Yılı İktisadi ve Mali İş Birliği Anlaşması’nın KKTC devletine, Kıbrıs Türkü’ne ve bölgeye refah getirmesini ve hayırlara vesile olmasını diledi.
Yılmaz, anlaşmayla Türkiye ile KKTC arasındaki kardeşlik bağlarının pekiştirilmesinin, sürdürülebilir büyüme ve refah artırmaya yönelik projelerin hayata geçirilmesinin amaçlandığını kaydetti.
İş birliğine güçlü bir altyapı sunan ve Kıbrıs Türkü’nün refahı için önemli bir dayanak teşkil eden dördüncü KKTC 5 yıllık kalkınma planının ocak ayında kamuoyuyla paylaşıldığını hatırlatan Yılmaz, bu anlaşmanın da kalkınma planıyla uyumlu şekilde hazırlandığını belirtti.
KKTC’nin güçlü bir ekonomiye kavuşması, altyapısının modernleşmesi ve Kıbrıs Türkü’nün refah seviyesinin yükseltilmesi için her zamanki kararlılıklarıyla destek vermeye devam ettiklerini söyleyen Yılmaz, geçen yılki anlaşma kapsamında 15,9 milyar lira ödeneğin tahsil edildiği ve bunun yüzde 78’inin fiilen kullandığını açıkladı.
“18 OKULUN BAKIM-ONARIM İŞLERİ TAMAMLANDI, 11 OKULDA ÇALIŞMALAR DEVAM EDİYOR”
Yılmaz, 2024 yılı anlaşmasına ilişkin şunları söyledi:
“2024 yılı anlaşması kapsamında KKTC’nin iktisadi ve mali gelişimine, refahına yönelik kamusal faydayı esas alan ve vatandaşa dokunan birçok proje hayata geçirilmiştir. Bu çerçevede depremde yıkılma riski taşıyan okulların güçlendirilmesi ve yeniden yapımları için 594 milyon lira ödenek tahsis edilmiştir. Talepte bulunan okulların genel donanımsal ihtiyaçları büyük ölçüde karşılanmıştır. 18 okulun bakım-onarım işleri tamamlanmış 11 okulda ise çalışmalar devam etmektedir.”
“PAMUKLU SAĞLIK MERKEZİ’NİN İHALE SÜRECİ KISA SÜREDE TAMAMLANACAK”
Anlaşma kapsamında, modern sistemler ve altyapısıyla ada için büyük bir gurur kaynağı olan 24 Aralık 1963 Girne Asker Hastanesi’nin hizmete açıldığını anımsatan Yılmaz, hastanenin, Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, TC vatandaşları, Kuzey Kıbrıs Güvenlik Kuvvetleri personelini ve KKTC vatandaşlarına hizmet verdiğini kaydetti.
Yılmaz, bunun yanında, Gazimağusa’da Maraş Sağlık Merkezi’nin yapımının tamamlanmak üzere olduğunu, Pamuklu Sağlık Merkezi’nin ihale sürecinin de kısa sürede tamamlanacağını, Lapta Sağlık Ocağı’nın büyütülmesi ve tadil edilmesi projesinde son aşamaya gelindiğini belirtti.
KKTC’nin bir yıllık ilaç ve tıbbi malzeme ihtiyacının karşılanması amacıyla 212 milyon lira değerinde ilaç tıbbi malzemelerin sevkiyatının aralık ayında yapıldığını ifade eden Yılmaz, “Sağlık alanını çok önemli görüyoruz. Kıbrıs Türk’ü kardeşlerimizin de temel öncelikleri arasında olduğunun farkındayız.” dedi. Yılmaz, bu alanda önemli projelere devam edeceklerini söyledi.
“SOĞUK DEPOLAMA KAPASİTESİNİN GELİŞTİRİLMESİ PROJESİ’NDE YÜKLENİCİ FİRMA ÇALIŞMALARA BAŞLADI”
Yılmaz, tarım sektöründeki desteklere de değinerek, “Narenciye Sektörü İleri Meyve İşleme, Donmuş ve Soğuk Depolama Kapasitesinin Geliştirilmesi Projesi” kapsamında yapılacak tesislerin ihalesi tamamlanarak, yüklenici firmanın çalışmalara başladığını duyurdu. Yılmaz, arz fazlası ürün olması durumunda üreticilerin yaşadıkları dikkat çekerek, sorunları çözebilmek, piyasada fiyatların istikrarlı bir çerçevede belirlenmesini sağlamak için bu projeye büyük önem verdiklerini kaydetti.
Geçen yıl narenciye sektöründe yaşanan sıkıntıları da hatırlatan Yılmaz, bu kapsamda 100 milyon liralık hibe aktarıldığına ve destek verildiğine dikkat çekti.
“CUMHURBAŞKANLIĞI VE CUMHURİYET MECLİSİ BİNALARINI KIBRIS’TA BİR MÜHÜR OLARAK GÖRÜYORUZ”
Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı ve Cumhuriyet Meclisi hizmet binaları projesinde de son aşamaya gelindiğini belirterek, açılışın gelecek aylarda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılımıyla yapmayı planladıklarını kaydetti. Yılmaz, “Biz bunu sadece bir bina olarak görmüyoruz. Kıbrıs’ta bir mühür olarak görüyoruz. Bir devlet yapılanmasının en somut tezahürlerinden biri olarak değerlendiriyoruz.” dedi.
Kompleks içinde yer alacak kütüphane ve Yüksek Mahkeme binası inşasına da başlandığını vurgulayan Yılmaz, Nisan ayında adaya gelerek temel atma töreni yapacaklarını söyledi.
“E-DEVLET MOBİL UYGULANMASI LANSMANINI EN KISA SÜREDE YAPMAYI PLANLIYORUZ”
Cevdet Yılmaz, bunun yanında, engelli bireylerin yaşamlarını kolaylaştırmak, kadınların iş gücüne daha fazla katılmasını teşvik etmek amacıyla girişimlerde bulunduklarını kaydetti ve bunun yanında Ada Kıbrıs markası altında etkin tanıtım faaliyetlerinin sürdürüldüğünü belirtti.
Tüm bakanlıklarda devam eden e-devlet projelerinin de Dijital Dönüşüm Ofisi eş güdümünde ilerletildiğini söyleyen Yılmaz, E-Devlet mobil uygulamasının lansmanının en kısa sürede yapılacağını duyurdu.
Ramazan ayı kapsamında organize edilen iftar programlarına da işaret eden Yılmaz, 6 bölgede 18 noktada ortalama 7 bin 300 kişinin iftar sonralarını paylaştığını ifade etti; bunun yanında 23 köyde gezici noktada iftar yemeği ikramı yapıldığını dile getirdi.
Yılmaz, “Kıbrıs Türkü’ne daha kaliteli bir hayat sunma amacıyla KKTC’nin kalkınması için yine omuz omuza, gönül birliğiyle çalışmalarımızı sürdüreceğiz.” diye konuştu, 2025 Yılı Anlaşması kapsamında da geniş kapsamlı projelere devam edeceklerini ekledi.
“ALTYAPI YATIRIMLARI, REEL SEKTÖR DESTEKLERİ, KAMU HİZMETLERİNİN MODERNİZASYONU VE SOSYAL PROJELERİ ÖNE ÇIKARIYORUZ”
Yılmaz, 2025 iş birliği anlaşması çerçevesinde 18,5 milyar lira yeni ödenek tahsis edilerek, devirlerle birlikte toplam kaynağın 21 milyar TL’ye ulaştığını duyurdu.
Bu bütçenin sürdürülebilir ekonomik büyüme, altyapı yatırımları ve reel sektör desteklerine öncelik verilerek kullanılacağını kaydeden Yılmaz, bütçenin oransal dağılımını “Yüzde 58 altyapı ve reel sektör projelerine, yüzde 11 kamu maliyesi desteklerine, yüzde 31 savunma harcamalarına ayrılmıştır.” şeklinde açıkladı.
ÖNCELİK VERİLECEK PROJELER
Yılmaz, 2025 yılında öncelik verilecek projeleri de sıralayarak, altyapı ve enerji yatırımları kapsamında Türkiye’den KKTC’ye elektrik temini için teknik çalışmalara devam edileceğini vurguladı.
Karayollarında 35 kilometresi bölünmüş yol olan 2 yol yapım projesi ile birlikte 322 kilometre uzunluğundaki üçüncü sınıf yol ağında yapım, bakım ve onarım işlerinin sürdürüleceğini belirten Yılmaz, belirlenen riskli güzergahlarda da yol aydınlatmalarının yapılacağını kaydetti.
Orta Mesarya Ovası Sulaması İletim Hattı Projesi ve 207 km’lik Depo Bağlantı Hattı Projesi’ne de devam edileceğini söyleyen Yılmaz, Türkiye’den boruyla taşınan suyla içme suyu meselesinin çözüldüğünü, şimdi ise sulama projelerine odaklanıldığını ifade etti.
Yılmaz,”Tarım hiçbir zaman vazgeçemeyeceğimiz stratejik bir sektördür ve tarımla ilgili çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürüyoruz.” dedi.
Sürdürülebilir balıkçılık için beş yeni balıkçı barınağının yenileneceğini de dile getiren Yılmaz, planlanan projeleri şu şekilde sıraladı:
“Eğitim ve sağlık yatırımları kapsamında bir okulun yıkılarak yenilenmesi, iki yeni okul kompleksinin inşa edilmesi ve mevcut okulların modernizasyonu için eğitime 700 milyon lira destek verilecek. Tıbbi cihaz ve ilaç temini için 480 milyon lira kaynak ayrıldı. Otizmli bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak otizm merkezi bu dönemde yine hizmete alınacak.”
Yılmaz, iki devlet arasında güçlü kardeşlik bağları ve ortak vizyon doğrultusunda KKTC Başbakanlığı ve tüm bakanlıklarıyla yakın iş birliği içinde çalışmaya devam edeceklerini vurguladı.
“ADADA YAŞAYAN HERKESE YARAR SAĞLAYACAK PROJELERDE KKTC İLE RUM KESİMİ ORTAK ÇALIŞMALAR YAPMAYA HAZIRIZ”
Yılmaz, Kıbrıs meselesine milletçe ve devletçe sahip çıkmaya devam ettiklerini vurgulayarak, iki devletli çözüme olan desteklerini yineledi.
“Modası geçmiş, defalarca denenmiş iki tarafın rızasını yansıtmayan önerilerin bizi çözüme götürmeyeceği ortadadır. Kıbrıs’ta adil, kalıcı ve sürdürülebilir bir çözüm ancak adadaki gerçekler üzerine inşa edilebilir.” diyen Yılmaz, Kıbrıs Türklerinin özden gelen hakları olan egemen eşitlik ve eşit uluslararası statülerinin tescil edilmesinin çözüme giden yolu açacağını belirtti.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler 79. Genel Kurulu’ndaki çağrısını hatırlatan Yılmaz, uluslararası toplumun KKTC’yi tanıması, diplomatik, siyasi ve ekonomik ilişkiler kurması, izolasyonların kaldırılması gerektiğinin altını çizdi.
“Adadaki iki komşu devletin iyi ilişkiler içerisinde yan yana yaşaması, bölgesel istikrar ve refaha da şüphesiz katkıda bulunacaktır.” diyen Yılmaz, şöyle konuştu:
“İki devletin yapabileceği bir araya gelip birlikte çalıştıklarında hem Türk tarafına hem Rum tarafına fayda üretecek, ortak faydalar üretecek çok çeşitli alanlar var, çok çeşitli proje başlıkları var. Bundan sonraki dönemde daha çok bunlar üzerinde yoğunlaşarak tüm adada yaşayanların refahını, huzurunu arttırıcı bir anlayışla hareket etmeyi düşünüyoruz.”
Yılmaz, Cenevre’ de Kıbrıs konusunda düzenlenen genişletilmiş formatlı gayriresmi toplantıda da bu doğrultuda yapıcı bir yaklaşım sergilediklerine dikkat çekerek, adada yaşayan herkese yarar sağlayacak projelerde KKTC ile, Rum kesimi ortak çalışmalar yapmaya her zaman hazır olduklarını vurguladı.
Yılmaz, konuşmasını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın selamlarını ileterek, anlaşmanın hazırlık sürecine katkı koyanlara teşekkür ederek ve anlaşmanın iki ülke için hayırlı olmasını dileyerek sonlandırdı.
